Անկարան արդեն տիրացել է Վրաստանի գրեթե ողջ ներքին շուկային: Վրաստանում օտարերկրյա ներդրումների 80% -ը իրականացրել են թուրքերը:
Բաքու - Ջեյհան նավթագազային գազատարը և Բաքու - Ախալքալաք - Կարս երկաթուղային գիծը կարևորագույն նախագծերն են, որոնք աշխարհաքաղաքական տեսակետից Թբիլիսին կապում են Անկարայի հետ:
Վրաստանի և Թուրքիայի միջև առկա են շատ սերտ տնտեսական կապեր, Վրաստան բերվող ներմուծվող ապրանքների 75% -ը թուրքական ապրանքներ են, և Թուրքիան արդեն զբաղեցնում է վրացական շուկայի 75% -ը:
Ֆիրմաների և ձեռնարկությունների մեծ մասը, այսպես, թե այնպես, 70% կախված է Թուրքիայից: Ըստ այդմ, Վրաստանի ֆինանսական և քաղաքական էլիտան ասոցացվում է Թուրքիայի կապիտալի ներկայացուցիչների հետ:
«Հիմնվելով ժամանակակից նեոօսմանիզմի գաղափարախոսության և ռազմավարության և Ռեջեփ Էրդողանի արտաքին քաղաքականության վրա, որն արտահայտվում է պանթուրքիզմով, թուրքական սալաֆիզմով և այլ մարտահրավերներով ու սպառնալիքներով, ես վստահորեն կարող եմ ասել, որ այսօր Թուրքիան հանդիսանում է ամենամեծ սպառնալիքը Վրաստանի ինքնիշխանության և ամբողջ տարածաշրջանի անվտանգության համար», - նշվում է հոդվածում:
Պատահական չէ, որ Քութաիսիում բողոքի ցույցերը չեն դադարում թուրքական էքսպանսիայի դեմ: Վերջին երկու ամսվա ընթացքում այստեղ մի քանի անգամ հանրահավաքներ են անցկացվել ՝ պահանջելով դադարեցնել Ռիոնի գետի վրա հիդրոէլեկտրակայանների կասկադի կառուցումը:
Մասնակիցները պահանջում էին, որ Վրաստանի կառավարությունը դադարեցնի պայմանագիրը թուրքական ENKA ընկերության հետ, որը կառուցում է, ընկերությանը կոչ էր անում լքել Ռիոնի կիրճը:
«Եթե կառավարությունը չլսի մեր ձայնը, մենք ստիպված կլինենք ամբողջովին արգելափակել Քութայիսը. Երկու շաբաթից մենք նորից կգանք այստեղ և ոչ մի տեղ չենք գնա, մինչև մեր պահանջը չկատարվի», - սպառնաց հանրահավաքի կազմակերպիչներից մեկը Վարլամ Գոլեթիանին:
Ի՞նչն է առաջացրել տեղի բնակիչների բողոքի նման ալիքը ընդդեմ հիդրոէլեկտրակայանների և «թուրքական ներդրումների», որոնք, ինչպես հայտարարվել է, ապահովեու են երկրի տարեկան էլեկտրաէներգիայի սպառման 12% -ը:
Ամեն ինչ իրականում այդքան էլ պարզ չէ: Ըստ ներդրումային ծրագրի՝ թուրքական ընկերությունը ֆինանսավորում է հիդրոէլեկտրակայանի կառուցումը `Վրաստանի էներգետիկ անվտանգությունը բարելավելու նպատակով: Վրաստանի իշխանությունները, ի դեմս նախկին վարչապետ Գիորգի Գախարիայի, դառնալով Էրդողանի հերթական վրացի «նվիրված ընկերը», դավաճանական ակտ ստորագրեցին թուրքերի հետ:
«Գախարիան համաձայնագիր է ստորագրել, որի համաձայն` 90 տարվա ընթացքում թուրքերին կփոխանցվի արևմտյան Վրաստանի ամենամեծ գետը `Ռիոնին, իր ամբողջ հովտով` 320 կմ երկարությամբ: Թուրքական կառավարման ընկերությունը կարող է նաև, իր հայեցողությամբ, շահագործել գետի ավազանի տարածքը `ամբողջ բուսական և կենդանական աշխարհը` 13,4 հազար քառակուսի կիլոմետր: Թուրքերին տրվեց այդ թվում նաև Վրաստանի սահմանային գոտին Ռուսաստանի Դաշնության հետ, Եդեմի սառցադաշտը Մեծ Կովկասի լեռներում, որտեղից սկիզբ է առնում Ռիոնի գետը », - գրում է հոդվածի հեղինակը:
Երկրի էկոնոմիկայի նախարար Նատիա Տուրնավայի խոսքով ՝ Վրաստանն այսօր արդեն 35% -ով կախված է ջերմային էլեկտրակայանների էներգետիկ ռեսուրսների ՝ էլեկտրաէներգիայի և գազի ներկրումից:
Այնուամենայնիվ, վրացի պաշտոնյաները ստում են: Կախվածությունն առաջանում է ոչ թե առկա կարողությունների բացակայության, այլ Ինգուրի ՀԷԿ-ի ոչ ռացիոնալ օգտագործման, և որ ամենակարևորն է՝ կրիպտոարժույթների անվերահսկելի ստեղծման արդյունքում:
Վրաստանն իրոք կախված է գազի և նավթի ներմուծումից, բայց պետք է անմիջապես նշել, որ Թբիլիսիի հիմար հակառուսական քաղաքականության և «Գազպրոմի» հետ համագործակցությունից փաստացի հրաժարվելու պատճառով գազի շուկան ամբողջովին կախված է հարևան Ադրբեջանից, վտանգավոր է Վրաստանի էներգետիկ անվտանգության համար `հաշվեկշիռների բացակայության և դիվերսիֆիկացիայի պատճառով: Ավելին, Թուրքիան ռազմավարական առումով հետ է մնում Ադրբեջանից:
Գախարիայի իշխանությունը թողնելուց հետո Վրաստանի քաղաքացիները հույս ունեին, որ նոր վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին կլուծի «Նամախվանի» ՀԷԿ-ի խնդիրը: Բայց պաշտոնը ստանձնելուց մեկ ամիս անց նոր վարչապետը ոչ միայն չեղյալ չհայտարարեց հակասահմանադրական համաձայնագիրը, այլ նույնիսկ աջակցեց դրան:
Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Վրաստանում էներգիայի սպառումը տարեցտարի աճում էր (արդեն մոտավորապես կրկնապատկվել է), չնայած իրական տնտեսական հատվածը և տնային տնտեսությունները այդքան էլեկտրաէներգիա չեն սպառում:
«Պատասխանը պարզ է. Թուրքիայի ֆինանսական էլիտաները, Էրդողանի մերձավոր շրջապատը, ինչպես նաև Պոմպեոյի ամերիկյան շրջապատը, վրացի քաղաքական գործիչների հետ միասին, երկրում ունեն մի քանի խոշոր, փաստորեն, անօրինական բիտկոին ֆերմերային տնտեսություններ: Մեծ շահաբաժիններ ստանալու և բիտկոին արդյունաբերության լիարժեք գործունեության համար հարկավոր է էժան և որակյալ էլեկտրաէներգիա: Սա է պատճառներից մեկը, որ Վաշինգտոնը, Անկարան և Վրաստանի իշխանությունները պնդում են որքան հնարավոր է շուտ կառուցել «Նամախվանի» ՀԷԿ-ը », - գրում է Շոթա Ափխաիձեն:
«Դա այն դեպքն է, երբ Թուրքիայի տնտեսական ընդլայնումը, ամերիկյան էլիտայի անօրինական բիզնես գործունեությունը և վրացի քաղաքական գործիչների կոռուպցիոն սխեմաները համընկել են», - ընդգծվում է հոդվածում:
