«Հրապարակ» օրաթերթը գրում է․
Անցած շաբաթ Հայաստանում Արցախի ներկայացուցչությունում ամենօրյա ռեժիմով բուռն քննարկումներ են ընթացել Արցախի նախագահի ինստիտուտը պահելու հարցի շուրջ։ Հայտնի է, որ մայիսի 21-ին լրացել է նախագահի լիազորությունների ժամկետը, բայց որպեսզի Արցախի էջը վերջնականապես չփակվեր, եւ Ադրբեջանի նախագահի ու մեր թշնամիների ծրագիրը տապալվեր, Արցախի ԱԺ պատգամավորներն ամիսներ առաջ խորհրդարանում փոխեցին սահմանադրական որոշ դրույթներ՝ նախագահի ընտրությունը վերապահելով Ազգային ժողովին։
Ըստ այդմ՝ խորհրդարանը նախագահի լիազորությունները լրանալուց հետո 7-օրյա ժամկետում պետք է թեկնածուների առաջադրումներ կատարեր, որից հետո՝ եռօրյա ժամկետում ընտրության օր նշանակեր, ինչը նշանակում է, որ մայիսի 30-ին պետք է նոր նախագահ ընտրեին, սակայն Հայաստանի իշխանությունների գործուն ջանքերի, ավելի ճիշտ՝ շանտաժի ու սպառնալիքի պատճառով ընտրության գործընթացը տապալվել է, եւ Արցախի նախագահի պաշտոնը թափուր է մնացել։
Սամվել Շահրամանյանը, որն Արցախի վերջին նախագահն էր, մտադրություն է ունեցել առաջադրվել, պահպանել թեկուզ ֆորմալ կարգավիճակը` միայն նրա համար, որ Արցախի էջը չփակվի, սակայն վերջին շաբաթներին տոտալ ճնշումների է ենթարկվել ՀՀ իշխանությունների, մասնավորապես՝ ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանի կողմից, որը տեւական ժամանակ Շահրամանյանին համոզելու գործին է լծվել, զուգահեռ էլ իրավական գործընթաց է նախաձեռնվել Շահրամանյանի դեմ, որպեսզի, եթե «չհասկանա», գործի դնեն իրավական ճանապարհը: Սրանով էր պայմանավորված, որ նախորդ շաբաթ հայտնի դարձավ, որ Շահրամանյանը վերջին շրջանում 5-6 անգամ կանչվել է հարցաքննության, անգամ տեղեկություններ տարածվեցին նրան կալանավորելու մասին։ Հայաստանի իշխանությունների փաստարկը եղել է այն, որ եթե կատարեն նախագահի ընտրություն, ապա իրենց ուսերին կմնա Ալիեւի՝ Հայաստանի նկատմամբ հնարավոր ռազմական գործողությունների իրականացման ողջ պատասխանատվությունը։ Իբր Ալբանիայում Փաշինյանի հետ հանդիպման ժամանակ Ալիեւն ակնարկել է, որ «խաղաղության պայմանագիրը» չստորագրելու պատճառներից մեկն էլ այն է, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողանում նույնիսկ այդ հարցը լուծել, եւ Արցախի պետական ինստիտուտները դե ֆակտո շարունակում են իրենց գործունեությունը։ Պատահական չէ, որ այս հանդիպումից հետո իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ հայտարարեցին, թե «Արեւմտյան Ադրբեջանի» գաղափարն Ալիեւն առաջ է մղում` որպես հայելային արձագանք այն բանի, որ Արցախի քաղաքական էլիտան խորհրդարանի նախագահ է ընտրում եւ մտադիր է նաեւ Արցախի նախագահ ընտրել։ Սամվել Շահրամանյանը սկզբում դիմադրել է, սակայն, երբ նրան ուղիղ ասվել է, որ հարցը կարող է միայն իր կալանավորմամբ չավարտվել` Հայաստանում առաջիկա բոլոր կորուստների եւ պարտությունների համար պատասխանատու կհռչակվեն արցախցիները, ատելության նոր արշավ կիրականացվի իրենց դեմ, ի վերջո, տեղի է տվել: Հատկապես, որ իշխանություններն իրենց սեւ գործն արել են նաեւ արցախցի պատգամավորների հանդեպ, ու Արցախի խորհրդարանում եւս հակաարցախյան տեսակետը պաշտպանողներ են հայտնվել, եւ հայրենասերների քանակը նվազել է։
Մեզ պատմեցին, որ անցած շաբաթ մի քանի թեժ քննարկում է ընթացել Արցախի խորհրդարանականների մասնակցությամբ: 3 դիրքորոշում է արտահայտվել՝ պատգամավորների մի հատվածը կողմ է եղել իշխանությունների փաստարկին, որ չարժե կրակի հետ խաղալ եւ դառնալ Հայաստանում տեղի ունեցող հնարավոր անցանկալի զարգացումների «պատասխանատու», որը նաեւ կվտանգի արցախցիների՝ Հայաստանում մնալու հեռանկարը, հայաստանցի-արցախցի անջրպետը գուցե անդառնալի խորանա։ Այս դիրքորոշման գեներատորը եղել է իշխող «Ազատ հայրենիք» խմբակցության ղեկավարը, որն Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հորեղբորորդին է: Սամվել Բաբայանի թիմակիցները կրավորական դիրքորոշում են բռնել՝ ո՛չ նալին, ո՛չ մեխին տարբերակով, իսկ խորհրդարանի նախագահի լիազորությունները մինչեւ վերջերս կատարող Գագիկ Բաղունցը վերջին մեկ շաբաթը կարծես անհետացել է: Ասում են՝ նեղացել է, որ խորհրդարանը 10 օր առաջ ոչ թե իրեն, այլ Աշոտ Դանիելյանին է նախագահ ընտրել՝ թերեւս կանխատեսելով նման զարգացումները։
Բանն այն է, որ Արցախի նախագահի լիազորությունների ավարտից հետո նրա պարտականությունները դե յուրե կատարում է ԱԺ նախագահը` մինչեւ նոր նախագահ ընտրվելը։ Ինչեւէ, ընդամենը հաշված պատգամավորներ են ամեն գնով պայքարել նախագահի ինստիտուտի վերջնական ոչնչացման դեմ, սակայն նրանք փոքրամասնություն են կազմել, իսկ նախագահ ընտրելու համար 17 պատգամավորի կողմ ձայն է պետք։ Շաբաթներ տեւած քննարկումներն անարդյունք են ավարտվել, եւ արցախցի որոշ գործիչներ, տեղի տալով հայաստանյան իշխանությունների ճնշումներին, համաձայնել են դնել նախագահի ինստիտուտի տապանաքարը։
